هنر آنلاین: "سنجاقک" نامی است که زیبا شاهین و مهیا احمدی برای ارائه مانتوهای تولید خود انتخاب کردهاند. شاهین در رشته طراحی پارچه و لباس تحصیل کرده و پس از فارغالتحصیلی به فعالیت در این زمینه پرداخته است. گفتوگوی او را با هنرآنلاین بخوانید.
لطفا درباره کار طراحی پارچه توضیح دهید و بگویید چرا فعالیت کمی در این زمینه وجود دارد؟طراحی پارچه از رنگ کردن پارچه خام تا طرح و نقشی که روی پارچه میآید را شامل میشود. طرحها میتوانند برای هر نوع پارچهای استفاده شوند و علاوه بر آن هر سطحی که قابل طرح خوردن باشد، مانند کاشی و سرامیک هم در محدوده کار طراح پارچه قرار میگیرد. ولی در ایران کارخانهدار طرح را با قیمت کمی از طراح میخرد و در کارهای مختلف با تیراژ بالا استفاده میکند، اما از سود آن تیراژ بالا سهمی به طراح نمیرسد. به همین دلیل طراحان پارچه با کارخانهها همکاری نمیکنند. علاوه بر آن در حال حاضر بیشتر پارچهها از هند و چین وارد میشوند و عملا تولیدی وجود ندارد که برای آن طراحی صورت بگیرد.
شما در لباسهای خود طراحی پارچه انجام میدهید؟وقتی که میخواهیم یک پارچه مانتویی را رنگ کنیم این کار 24 ساعت زمان میبرد. علاوه بر آن هزینه زیادی دارد و به مکان خاصی احتیاج دارد و مجموع اینها باعث میشود نتوانیم این کار را انجام دهیم. نقاشی روی لباس هم زمان و هزینه زیادی میبرد اما وقتی مشتری میخواهد آن لباس را بخرد به نظر او گران میآید و فکر میکند کار زیادی روی لباس انجام نشده است. در نتیجه هزینه فروش آن لباس با کاری که روی آن انجام شده برابر نیست. پس ما نمیتوانیم پارچه را طراحی کنیم و اگر هم بخواهیم کاری انجام دهیم باید از مهر استفاده کنیم که زمان کمتری ببرد. من دوست دارم همه کار از خودم باشد ولی هزینهها اجازه نمیدهد و جایی هم از ما حمایت نمیکند. بنابراین مجبوریم از پارچههای آماده استفاده کنیم.
لباسهایی که طراحی میکنید چه ویژگی خاصی دارند؟من سعی میکنم از طراحی خاصی استفاده کنم و طرحی بزنم که هرکسی بپسندد و بتواند در مکانهای مختلف از آن استفاده کند. کارهای ما طوری طراحی شده است که برای طیفهای مختلف مناسب است و همه اقشار میتوانند از آن استفاده کنند. به علاوه چون استفاده از پارچههای آماده باعث محدودیت در کارها میشود من از پارچهها به صورت ترکیبی استفاده میکنم تا طرحهایم خاص باشد. گاهی در یک مانتو از سه پارچه به شکلی استفاده میکنم که با اصل آن متفاوت باشد. مثلا به پارچه حریر لایی میزنم و در لباس پاییزه از آن استفاده میکنم، یا از پارچه پرده یا رومبلی استفاده میکنم و گاهی پارچه را میگیرم وفقط از حاشیه آن استفاده میکنم. طرح لباس و انتخاب پارچه تنها چیزهایی هستند که میتوان روی آنها مانور داد بنابراین من سعی میکنم با استفادههای مختلف از پارچه در کار خود تفاوت ایجاد کنم. رنگهایی که در کارهایم استفاده میکنم ترکیب رنگهای دوره قاجار است و در بعضی از کارها از رنگهای اصیل ایرانی مانند کرم نخودی، سرمهای و... استفاده میکنم.
از لباسهای محلی هم در کارهای خود الگو میگیرید؟من روی لباسهای محلی ایران مطالعه کردهام ولی از آنها استفاده مستقیم نکردم. الان بسیاری از طرحهایی که مزون داران در لباسهای خود به کار میبرند از لباسهای محلی برداشت شده اما مردم با آنها آشنا نیستند. مثلا شلوار فاق بلند متعلق به بندرعباس است یا آستینهایی که مچ آنها گشاد میشود متعلق به لباس زنان کردستان است. در کارهای من هم اگرچه استفاده مستقیم از آنها نکردهام اما شاید از قبل طرحهای سنتی یا محلی در ذهنم بوده و از آنها الگو گرفته باشم.
طراحی لباس برای شما چه روندی دارد؟
زمانی که به طراحی میپردازم ممکن است در یک روز 8 ساعت طراحی کنم و بعد تا 3 روز کار نکنم و در خیابان به بناها و اطراف نگاه کنم چون اتفاقاتی که اطراف خود میبینم به من الهام میدهند. موزاییک کف خیابانها، پنجرهها، کاغذهایی که روی زمین ریختهاند و... جزئیات همه اینها برای من به جزئیات برش لباس تبدیل میشوند. مثلا به تنه یک درخت نگاه میکنم و فکر میکنم که اگر چین روی آن در پایین آستین یا دامن استفاده شود زیبا خواهد بود. در عین حال در طراحی لباس به فرم بدن فرد توجه میکنم و در نظر میگیرم که چه برشی برای پوشاندن عیوب بدن مناسب است.
به نظر شما افزایش تعداد مزونها در سالهای اخیر چه نکات مثبت و منفی دارد؟من شرایط را بد میدانم و فکر میکنم زیاد شدن تعداد مزونها و شوهای لباس اتفاق خوبی نیست. ما عده زیادی فارغ التحصیل رشته طراحی لباس داریم که به دلیل هزینههای زیاد وارد این کار نمیشوند، اما عده زیادی بدون داشتن اطلاعات و علم طراحی وارد کار شدهاند. خود من تا به حال ضرر زیادی را متحمل شدم ولی کارم را ادامه میدهم چون نمیخواهم از رشتهام دست بکشم. ولی عده زیادی هستند که یک مانتو با طراحی بدون اصول را تولید کرده و در جامعه پخش میکنند. به نظر من نگاه به لباس غلط است و باید کسانی وارد این کار شوند که در این رشته تحصیل کردند یا استعدادی در این زمینه دارند. وقتی در خیابان مانتویی میبینید که پایین آن چین خورده و بد میایستد معلوم است که طراح لباس به کار خود مسلط نبوده است.
ویژگی اصلی یک مانتو از نظر شما چیست؟نکتهای که من خیلی سعی میکنم در کارهایم رعایت کنم این است که مانتو تنگ نباشد. چون مانتو لباس شب نیست که تنگ باشد یا زرق و برق زیادی روی آن باشد که افراد نتوانند آن را در خیابان استفاده کنند. مانتو یعنی لباس راحتی که در خیابان بتوان پوشید و با آن راحت بود.